Tongariro National Park (NZ): sneeuw op de vulkanen!

Om de kaart te vergroten a.u.b. op het vakje in de linkerbovenhoek klikken! De grotere kaart opent op een nieuwe pagina.

---

15 december 2023

Met de gondelbaan naar Mt Ruapehu en te voet naar de Tanariki-waterval

Afgelopen woensdag, 13 december, ben ik vanuit Rotorua verder naar het zuiden gereisd, naar een volgende vulkanische bestemming: het oudste Nationale Park van Nieuw-Zeeland: het Tongariro National Park, op zo’n 180 kilometer van mijn vertrekpunt. Nadat ik nog even door Rotorua met zijn bijzondere, naar zwavel riekende warme bronnen had gelopen en een kopje koffie (“a long black, please!“) had gedronken, ging ik op weg. Het landschap bleef groen, bosrijk en rotsachtig. Net als Rotorua maakt ook dit gebied bij Mt. Tongariro deel uit van het grote vulkanische Taupō–complex: het grote Lake Taupō meer is de met water gevulde caldera van een uitgedoofde supervulkaan. Het woei stevig: op het water van het meer waren vele schuimkopjes te zien!

Het Lake Taupō is een groot meer – meer dan 600 vierkante kilometer – en is daarmee het grootste meer in Nieuw-Zeeland en zelfs het op één na grootste meer in Oceanië. Het ligt in de Taupō Volcanic Zone (TVZ), de vulkanische zone die zich uitstrekt vanaf de Bay of Plenty in het noorden van het Noordereiland via Rotorua en het Lake Taupō meer naar de vulkaan Mt. Ruapehu in het zuidwesten. Dit gebied is actief geweest gedurende de laatste twee miljoen jaren en is dat nog steeds… De TVZ is vernoemd naar het Lake Taupō meer, de volgelopen caldera van de grootste vulkaan in het gebied, de Taupō Volcano. In dit gebied is veel vulkanische activiteit: vooral de twee vulkanen ten zuiden van het Meer, Mt. Ruapehu en Mt. Ngauruhoe, barsten regelmatig uit. De vulkanen in de TVZ hebben in de afgelopen 350.000 jaar meer materiaal uitgestoten dan welke andere vulkaan op Aarde. De grootste erupties van de Taupō Volcano hebben plaatsgevonden in de tijd dat Nieuw-Zeeland nog onbewoond was. De grootste uitbarsting binnen de TVZ sinds de komst van de Europeanen is die van Mt. Tarawera ten zuiden van Rotorua geweest: in dat gebied ben ik een paar dagen eerder, op 12 december jl., geweest bij mijn wandeltocht door het Waimangu Volcanic Valley dal. Hoewel het Lake Taupō meer er op het eerste gezicht rustig uitziet, is er nog steeds vulkanische activiteit: onder water liggen oude stoomuitlaten in het zuidelijke en het noordelijke gedeelte van het meer. Ook heeft men recentelijk seismische activiteit ontdekt in de omgeving van het meer: er treden dan kleine en wat grotere aardbevingen op, die soms tot een kleine tsunami hebben geleid. Deze vulkanische onrust wordt vanuit overheidsinstanties zo goed mogelijk gemonitord en gedocumenteerd.

De stad Taupō en het Lake Taupō meer zijn populaire vakantiebestemmingen: het was dan ook druk op de weg. Ik had niet veel behoefte om daar te stoppen, maar wel bij een kleiner meer dat verder naar het zuiden ligt: het Lake Rotoaira. Daar zag ik een klein parkeerplaatsje, waar het rustig was. Wat een mooi uitzicht had ik daar! Het Lake Rotoaira meer is een van de weinige meren in Nieuw-Zeeland die in particulier bezit zijn: om in het meer te mogen vissen etc. is een vergunning nodig. Het water in het meer vloeit uiteindelijk af naar de Tongariro River, een rivier die naar het noorden stroomt en in het Lake Taupō meer uitmondt. Het water wordt ook gebruikt voor het opwekken van elektriciteit: het Tongariro Power Scheme tapt water uit de omliggende rivieren af en laat het door kanalen en tunnels naar drie waterkrachtcentrales stromen. Vanaf de aanleg is er een spanningsveld geweest tussen de noodzaak om elektriciteit op te wekken en de bescherming van cultuur en natuur… Het Lake Rotoaira meer wordt vooral gebruikt als waterreservoir voor een van de centrales. Toen het waterkrachtproject in 1965 werd goedgekeurd was men overeengekomen dat de voorloper van de Heritage New Zealand (de Nieuw-Zeelandse organisatie voor Monumentenzorg) zou samenwerken met de plaatselijke Māori-stam om historische vindplaatsen rond dit meer te onderzoeken en te beschermen. Onderzoek en opgravingen werden in de jaren daarna doorgevoerd: er werden meer dan 180 sites gevonden, waarvan vele dateerden uit de tijd dat de Europeanen al in Nieuw-Zeeland waren: nederzettingen, verdedigingswerken en begraafplaatsen. Een kleine nederzetting uit 1840, Opōtaka, werd gelokaliseerd aan de noordoever van het meer: er werden een paar huizen gevonden en een verzameling van traditionele en Europese gebruiksvoorwerpen. Een paar jaar geleden hebben de Māori geld gekregen om deze site te restaureren, die nu bezocht kan worden. Ik meende wat gebouwen te zien liggen vanaf de plek waar ik de auto had geparkeerd. De lichtval was mooi en het landschap met het meer en de daarachter liggende bergen leek wel wat op Schotland, maar de vegetatie niet: ik zag weer vele boompalmen en andere specifieke planten van hier!

Na deze korte stop kwam ik ongeveer een half uur later aan op mijn bestemming: National Park Village, het enige dorp bij het Tongariro National Park. Daar checkte ik in bij het vakantiepark Plateau Lodge in een zijstraat van de doorgaande State Highway. Het was een bijzonder park: er was een hoofdgebouw met een centrale keuken en tevens eetgelegenheid en een groot aantal moderne Tiny houses in een halve cirkel eromheen. Wat me meteen opviel was de grote witte badkuip die buiten op de veranda stond! Helaas nodigde het weer niet echt uit om een bad te nemen: het was maar 12°… Er groeide wel een cultivar van de Mānuka-struik naast, die met prachtige paarse bloemen bloeide. Het huisje zelf was compact, maar gezellig, ingericht – met een heerlijk bed.

Nadat ik mij geïnstalleerd had ben ik te voet door het dorpje gelopen. National Park Village is een kleine plaats die op 825 meter hoogte ligt – het is daarmee het hoogstgelegen stadje in Nieuw-Zeeland. Het ligt tegen het meest westelijke gedeelte van het Tongariro National Park en heeft een prachtig uitzicht op de drie vulkanen in het oosten. Daar zag ik nu even niets van: het zicht was te slecht… Oorspronkelijk was de naam van het dorp Waimarino, dat “rustig water” betekent. In 1926 heeft het Nieuw-Zeelandse spoorwegbedrijf, KiwiRail, besloten om het station National Park te gaan noemen, om verwarring met andere plekken met Waimarino in de naam te voorkomen. Bovendien ligt het plaatsje bij het Tongariro National Park. Dat is inmiddels ook verwarrend, omdat er veel nieuwe nationale parken zijn bijgekomen! In 2023 hebben twee Māori-stammen in deze regio voorgesteld om de plaats weer de originele naam, Waimarino, terug te geven en ook de naam van het station te veranderen. Dit proces is op het moment dat ik er rondliep nog gaande, maar het wordt wel ondersteund door de New Zealand Geographic Board, de overheidsinstantie die over geografische naamgeving beslist. KiwiRail heeft in augustus van dit jaar een nieuw bord bij het station geplaatst met de twee namen: Waimarino en National Park.

Nu is het maar een klein dorp (met 230 inwoners…), maar dat was in het begin van de 20e eeuw wel anders: toen in 1908 de hoofdspoorlijn van Hamilton naar Wellington werd geopend werd National Park het grootste overslagstation voor inlands hout. Er waren wel 30 zagerijen en daarbij behorende vervoersbedrijven. In de jaren 1960 werd National Park overslagstation voor het zware materieel dat nodig was voor de aanleg van het Tongariro Power Scheme – hiervoor werden de puinwegen geüpgraded om het zware verkeer te kunnen verwerken.

Het dorp is klein: in een strak raster lopen drie zijstraten vanaf de State Highway 4 van oost naar west en vier straten lopen van noord naar zuid die haaks op de oost-weststraten staan… Bij de benzinepomp is ook een kleine supermarkt. Wel zijn er veel accommodaties voor toeristen. Een in het oog springende kroeg is de oranje geverfde Schnapsbar, die niet open was toen ik er langs kwam. Daar vlakbij staat een kunstwerk, de totaal oversized verbeelding van een Kiwi, opgebouwd uit stukken zwartgeverfd hout: de “Driftwood Kiwi“…

Iets verderop staat ook een donkergekleurd monument: een oorlogsmonument dat in 1936 is onthuld voor de Legion of Frontiersmen, een nationalistische en paramilitaire organisatie die in 1905 in Groot-Brittannië is opgericht door een oud-politieman en veteraan uit de Boerenoorlog. Het doel van deze organisatie was om een militaire inlichtingendienst op te richten die de grenzen van de Empire moest bewaken en beschermen – de aanleiding was de angst van een op handen zijnde invasie van Engeland en de Empire. Het hoofdkwartier was in Londen, maar er werden in het gehele Commonwealth afdelingen opgericht om deelnemers voor te bereiden op oorlog en de waakzaamheid te hoeden in vredestijd. De Afdeling Nieuw-Zeeland werd in 1911 opgericht. Hoewel deze Legion er veel energie heeft ingestoken, kreeg zij geen grote officiële betekenis: in vele landen van de Commonwealth waren militaristische groepen verboden. Dat was ook het geval in Nieuw-Zeeland, maar toch speelt de Legion wel een rol bij het assisteren van overheidsinstanties, zoals de politie…
Het monument is opgebouwd uit 9.000 door water afgeronde stenen – voor elke gesneuvelde frontiersman in de Empire een steen. Bovenop staat een kruis van wit marmer; op de plaquette staat dat het monument is opgericht ter herinnering aan “the 9000 members of the Legion of Frontiersmen who gave their lives during the Great War” en aan “those gallant comrades who fell in freedoms cause in World War II”. Op een andere zijde van het monument staat een gestileerde afbeelding van een frontiersman in origineel uniform met het jaartal 1990. Ernaast lag een wat ingedroogde krans: die zal nog van de herdenking zijn die om het jaar op 11 november om 11 uur wordt gehouden…

Van dit monument en de plek ging voor mij wel een soort vermaning uit: het dwong me om even stil te staan bij het feit dat andere mensen in de loop van de vorige eeuw hun leven hebben gegeven voor de vrede, terwijl ik daar op een plek was die erg ver verwijderd ligt van de conflicten in de wereld… Het uitzicht vanaf het monument was wijds: ik keek uit naar het noordoosten over het lage land waardoor ik was aangekomen – de bergen kon ik niet zien vanwege de laaghangende bewolking. Het was evenwel erg indrukwekkend!

De meeste toeristen zullen komen voor de hoofdattractie van het Tongariro National Park: de Tongariro Alpine Crossing. Dit is een echte bergwandeling van 20 kilometer, met een tijdsduur van 7 tot 8 uur. Hoewel ik in het begin wel gefascineerd was door deze tocht door een maanlandschap met vulkanische stoom en overwogen had om deze tocht te maken, heb ik toch ervan afgezien: ik vond de afstand te groot en de tijdsduur te lang. Daarnaast vond ik het ook te risicovol: de tocht gaat door actief vulkanisch gebied en het weer kan snel omslaan… Het Nieuw-Zeelandse Safety Council heeft ter instructie en ter waarschuwing een instructieve video gemaakt over de Tongariro Alpine Crossing, waarin de tocht wordt weergegeven met prachtige beelden. Voor mij was duidelijk dat ik een andere invulling van de volgende dag zou moeten vinden: dat ist erg goed gelukt!

Toen ik na mijn wandelingetje door het dorp weer terugkwam in mijn huisje besloot ik in de gemeenschappelijke keuken wat nieuwe aardappelen die ik nog in Rotorua had gekocht te gaan koken voor mijn avondeten: nieuwe aardappelen in december – wat een verwennerij! Daar trof ik ook wat andere vakantiegangers, die hun diner aan het voorbereiden waren. Normaal gesproken ben ik nogal op mezelf, maar hier en in deze opzet had ik toch een beetje verwacht dat er ruimte zou zijn voor wat gezellige praatjes, omdat bijna alle toeristen die deze bestemming en een dergelijk onderkomen kiezen echte buitenmensen zijn – lijkt me. Misschien waren mijn medekeukengebruikers een beetje terneergeslagen, omdat ze vanwege het slechte weer “Dé Tocht” (de Tongariro Alpine Crossing) niet hadden kunnen maken? Ik stoorde mij er verder niet aan en keerde met m’n gekookte piepertjes terug naar het huisje. Ik heb van het naar zomer smakende gerecht genoten!

Op weg naar Whakapapa en het skigebied met de Sky Waka gondelbaan

Het weer was de volgende ochtend nog steeds een beetje somber: van de bergen was niet veel te zien… Plan A (de lange alpiene wandeling langs de vulkanen) had ik vervangen door Plan B. Dit plan hield in dat ik met de auto naar het Tongariro National Park zou gaan: op de kaart had ik gezien dat er een aardig plaatsje was, Whakapapa, dat op zo’n 15 kilometer afstand van mijn vakantiepark ligt. Ik reed een stukje terug op de route die ik op weg naar National Park Village had gevolgd. Op de weg naar Whakapapa zag ik twee bijzondere waarschuwingsborden: op het bovenste was een Kiwi afgebeeld en op het onderste stond de tekst “Caution Crossing at night“! Tot 21 april van dit jaar kwamen er geen Kiwi’s meer voor in het Tongariro National Park… Op die dag zijn negen jonge Kiwi’s in een groot, afgerasterd gebied uitgezet. Zij zijn voorzien van een zendertje en kunnen op deze manier gevolgd worden. Aan de herintroductie is een lange tijd van voorbereiding voorafgegaan: in 2005 waren de eerste plannen gemaakt! Dit gebied is nu vrij van roofdieren, zoals hermelijnen, maar niet van moordende auto’s… Vandaar de borden!

Bij het waarschuwingsbord voor de overstekende Kiwi’s gingen de bergtoppen nog schuil achter een dik wolkendek, maar in de daarop volgende 5 minuten trok de bewolking snel op en kwamen de vulkanen in een stralende zonlicht te staan tegen een felblauwe hemel! Wat was dat een cadeautje…

Over de bergketen van Mt. Ruapehu bestaat een bijzondere legende. De knappe dame Ruapehu was getrouwd met Taranaki, maar werd verleid door Tongariro. Toen Taranaki erachter kwam ontstond een groot gevecht, waarbij Tongariro hem versloeg. Taranaki vertrok naar de westkust en sleet daarbij op zijn weg de aarde uit tot de loop van de Wanganui Rivier. Nu staat Taranaki, die door James Cook Mt. Edmont is genoemd, daar stil te kijken naar zijn vrouw en zijn rivaal. Ook al was zij hem ontrouw, houdt Ruapehu nog altijd van haar man en zucht af en toe als ze aan hem denkt, terwijl de mist die vanaf Taranaki naar het oosten drijft een duidelijk teken is van zijn liefde voor haar. Tongariro staat te roken en te broeien in woede. Tot op de dag van vandaag kunnen reizigers in het Tongariro National Park het bekken zien, dat Rua Taranaki heet (de Put van Taranaki), ten oosten van de Tama Saddle waar Taranaki’s oorspronkelijke thuis was…

Toen ik in het plaatsje Whakapapa aankwam leidde de weg nog verder naar boven, naar het skigebied met een gondelbaan! Daar wilde ik natuurlijk heen. Terwijl ik verder reed over de steeds meer stijgende weg kreeg ik een andere vulkaan in beeld: de Mt. Ngāuruhoe (2.291m). Het is een stratovulkaan met een symmetrische, conische top. Hij is de meest recente “uitlaatklep” in het vulkanische complex rond Mt. Tongariro: hij is zo’n 2.500 jaar geleden voor het eerst uitgebarsten. Hij ziet eruit als een afzonderlijke berg, maar geologisch gezien vormt hij een tweede top van Mt. Tongariro, die meer naar het oosten ligt. De top stak boven een brede band van witte wolken uit – de hoge morenes van zwart vulkanisch gesteente op de voorgrond waren indrukwekkend! Bij de Māori-naam hoort ook weer een mooi verhaal: een voorouder van de plaatselijke stam had vulkanisch vuur opgeroepen vanuit zijn thuisland (in de buurt van Hawaii), dat bij deze berg verscheen. De naam zou betrekking hebben op de inkepingen (ngā uru) in de grond die zijn staf (hoe) had gemaakt tijdens het oproepen van het vuur… Deze vulkaan is in de 20e eeuw met 45 erupties de meest actieve vulkaan geweest. Fumaroles met sterk naar zwavel riekende dampen komen voor in de binnenste krater en aan de rand van de oostelijke buitenkrater. De laatste uitbarsting was in 1977, maar omdat wetenschappers van mening zijn dat deze vulkaan wel erg lang “slapende” is, wordt hij streng gemonitord: als er een toename is van seismische activiteiten (aardbevingen) wordt de staat van paraatheid verhoogd. Nu zag hij er “rustig” uit…

Na een kwartiertje rijden – en af en toe stoppen om rustig om me heen te kunnen kijken! – kwam ik uit bij een grote parkeerplaats, die bij de gondelbaan hoort: de Sky Waka (uit het Māori vertaald betekent dit voyaging canoe, de “kano door de lucht”) van Whakapapa. Vanaf daar zou ik proberen om zo hoog mogelijk op de hellingen van de Mt. Ruapehu te komen. De winter, en niet zozeer de zomer, is hier het belangrijkste seizoen. Het Whakapapa skigebied is één van de drie commerciële skigebieden rond Mt. Ruapehu en ligt aan de noordzijde van de berg – op de zonzijde! Het skiseizoen duurt hier van half juni tot begin oktober. Het eerste skitoerisme is op gang gekomen rond 1913, toen een paar mensen met in Europa gekochte ski’s de eerste tochten maakten. Pas in de 1950er-jaren kwam de sport langzaam echt tot ontwikkeling: hier werd de eerste stoeltjeslift in Nieuw-Zeeland gebouwd. Later kwamen er andere skiliften bij. In de 1970-er en 1980-er jaren groeide het skigebied snel: ook werden pistenbully’s aangeschaft. In het begin van de 21e eeuw kwamen er kunstsneeuwinstallaties, waarvoor ook nog een pompstation gebouwd werd. In 2019 werd met miljoenen NZ$ aan overheidssteun de grote Sky Waka Gondola gebouwd die vanaf het einde van de verharde weg, Top of Bruce Road, tot aan de Knoll Ridge op de berghelling loopt. Oudere liften werden vervangen. Het daaropvolgende skiseizoen verliep slecht, omdat er veel te weinig sneeuw was gevallen (men schreef dit toe aan klimaatverandering). Daaroverheen kwamen ook nog de beperkingen rond COVID-19. Het had niet veel gescheeld of er was überhaupt geen gondelbaan meer geweest: de organisatie achter de Whakapapa gondola heeft eind december 2022 surseance van betaling aangevraagd om een faillissement te voorkomen. Met nog meer overheidssteun kan het bedrijf nu nog blijven draaien… Een nogal dramatisch verhaal waarom het zo mis kon gaan is te beluisteren in een nieuwsbericht op YouTube. Een van de redenen waarom men het bedrijf wil redden zijn de kosten die gemaakt moeten worden bij liquidatie: de liften zullen dan voor miljoenen dollars afgebroken moeten worden… Er staat veel op het spel: veel mensen zijn hier afhankelijk van werk, maar het is ook een UNESCO-Werelderfgoed. Bovendien is dit gebied ook nog van bijzondere spirituele betekenis voor de Māori-bevolking. Het welkomstbord zag er in ieder geval mooi en krachtig uit…

Ik was nogal vroeg aangekomen: pas vanaf 10.00 uur zou de kabelbaan gaan werken. Het was mooi weer – wel met een harde wind. Daarom ging ik lekker zitten onder de overkapping. Het duurde een beetje langer – en wel tot ver na 10.00 uur: er waren blijkbaar wat technische problemen. Nou ja: better safe than sorry. Toch waren er mensen die daardoor in tijdnood kwamen, maar ik had gelukkig de tijd aan mezelf…! Iets meer dan een uur later kwam de boel op gang en konden we instappen. Ik las op de website dat het hoogteverschil tussen dal- en bergstation bijna 400 meter is en dat de gondel 12 minuten nodig heeft om een afstand van 1,8 kilometer af te leggen…

Daar zat ik dan in een gondeltje dat mij naar de met sneeuw bedekte vulkaan zou brengen! De blik naar het dalstation en het noordelijk gelegen Central Plateau was ook interessant. Het was een merkwaardige mix van alpiene herkenning en iets totaal nieuws…! Het vulkanische gesteente met de sneeuw op de bergen was wel vervreemdend!

Niet alleen de plekken met sneeuw waren vervreemdend, maar vooral ook het gesteente zelf: de lava! Vanuit het gondeltje zag ik gesteente dat was gestold tot een soort gummiachtige, bijna Marshmallowachtige substantie. Maar het was wel hard steen…! Dit was wel iets nieuws voor mij, want dat had ik nog niet eerder gezien in de mij bekend Europese Alpen!

Niet lang daarna kwam het bergstation in zicht. Enerzijds weer herkenbaar, maar de bergomgeving voelde toch wel wat anders! Oké: er was sneeuw, er was een duidelijk zichtbare top en de zon scheen, maar toch…

Boven aangekomen vond ik het inmiddels ruimschoots tijd om een kopje koffie te gaan drinken in het restaurant Knoll Ridge Chalet. Hier kwam ook weer duidelijk de emotie van de vervreemding binnen…: in het restaurant met heel veel accenten in hout, maar ook met erg alpiene trekken (lees: Europese alpiene) was veel aandacht voor Māorikunst!

Er was een “carving” van Hays Isherwood, een Māori kunstenaar met een bijzondere kijk op dit gebergte. De carving was gewijd aan de Paretetaitonga Peak, een van de toppen van Mt. Ruapehu. Ook hier hoort weer een prachtige Māori-legende bij, die op een paneeltje ernaast stond: toen de legendarische Mauri Tiki Tiki het Noordereiland opviste en hem gevraagd werd waar dat dan was, zei hij: “It can be found where the southwestern winds are appeased“! De kunstenaar vertelt in een indrukwekkende video – deels in Maori, deels in het Engels – over wat dit kunstwerk voor hem en ons betekent. Ik nam een kopje koffie (a longback natuurlijk) en een citroencakeje! Ik ging bij het raam zitten en genoot ook erg van het uitzicht op de scherpe pieken van de Nga Tohu Pinnacle Ridge, een oud gedeelte van de bergketen: er lagen kleine plekken met sneeuw – de lucht was hemelsblauw..

In het restaurant hing ook een vierluik van de Māori-“carver” Hayz Isherwood. Voor deze bijzondere panelen met de mooie kleuren heeft de kunstenaar geen “echt” hout gebruikt, maar MDF panelen met acrylverf en schellak. Op het begeleidende informatiebord staat o.a. dat vanuit de wereldbeschouwing van de Māori het land niet zozeer toebehoort aan een individu of een collectief, maar eerder dat de mensen aan het land toebehoren. In de onderdelen van het vierluik wordt uitdrukking gegeven aan het beginsel van Tangata Whenua, wat zoveel betekent als “mensen van het land” – het kan verwijzen naar een specifieke groep mensen met door de geschiedenis bepaalde claims op het land. Hierin zijn de plaatselijke ontwerpen en patronen opgenomen die bij een bepaalde regio horen. Elk paneel vertelt het verhaal van een groep en hun langdurige band met het land, waardoor de bijzondere punten en aspecten van het gebied hun identiteit hebben gevormd. De titels zijn: Ratongia, Te Uranga (een gedeelte van de Māori-onderwereld), Te Hiko (een vonk of een bliksem) en Taaniwha (een zeemonster).

Afgezien van de “normale” gevaren van het hooggebergte speelt hier natuurlijk ook het vulkanische gevaar. Daartoe staat een groot waarschuwingsbord met de mededeling dat er op elk moment en zonder waarschuwing uitbarstingen kunnen optreden… Sinds 1940 zijn er 145 erupties geweest die impact hebben gehad op het bovenste gedeelte van de berg en het plateau eromheen. Hoe dichter men bij het Crater Lake meer op de top van de berg komt en hoe langer men blijft, aan des te meer risico men blootgesteld wordt: op de kaart van de bergtop zijn vlakken in roze aangegeven, waar het Department of Conservation die het gebied beheert, kamperen of de nacht doorbrengen afraadt. Alleen al het betreden van het gebied rond het Crater Lake meer wordt afgeraden. De roze vlakken geven aan waar “lahars” kunnen optreden. Een lahar (wat “lava” in het Javaans betekent) is een modderstroom van materiaal dat bij een vulkaanuitbarsting vrijkomt (zoals vulkanische as, puimsteen en brokken gesmolten of gestolde lava) en dat in contact is gekomen met stromend water, bijvoorbeeld als een kratermeer leegloopt. Zo’n modderstroom kan hoge snelheden bereiken en zeer hoge temperaturen hebben. Het Crater Lake meer is gevormd in de actieve krater van Mt. Ruapehu en is gevuld met warm en zuur water. De uitstroom van dit meer is in de Whangaehu River rivier, die naar het zuidwesten stroomt en berucht is om zijn vernietigende lahars, veroorzaakt door de uitbarstingen van Mt. Ruapehu. Vooral als de erupties dammen hebben opgeworpen van vulkanisch materiaal ontstaat het gevaar van een doorbraak: de laatste keren was dat in 1996 en 2007. Het water van de rivier is zo giftig dat het niet gebruikt wordt voor het waterkrachtsysteem Tongariro Power Scheme, maar wordt omgeleid door een tunnel. Op het bord is te zien dat ook aan beide zijden van het Whakapapa Skigebied lahars zijn opgetreden…

Ondanks die waarschuwingen kon ik erg genieten van het prachtige en imposante uitzicht: op de vanaf hier klein-ogende gondels die bezoekers naar boven en weer naar beneden brachten, de scherpe vulkanische rotsen en de Mt. Ngaruhoe die nog steeds maar voor de helft zichtbaar was onder de dikke witte wolkenstreep. De zon brandde een beetje in mijn gezicht en de straffe wind rukte aan mijn jas…

Ook van dichtbij was er veel te zien: er groeiden tussen de lavarotsen miniplantjes en mossen, die ik niet meteen kon determineren, maar er wel heel krachtig uitzagen. Er lagen tegen de berghelling grillig gevormde rotsen van vulkanische oorsprong opgestapeld en hier en daar waren kleine sneeuwresten, die fel glinsterden in de zon.

Er zijn vier wandelroutes die vanaf het bergstation starten. Zij worden op de website van Whakapapa genoemd als short walks. De eerste is de Waterfalls Descent: in 1 à 2 uur naar het dalstation langs de oude lavastromen en lahars met mooie uitzichten over het Central Plateau. De tweede is de Sky Line Walk: een rondwandeling van 1½ tot 2½ uur naar de Skyline Ridge op 2.300 meter met vergezichten op Mt. Ngauruhoe, het Lake Taupō meer en nog verder. Op het bord dat de route aanduidde was een mededeling gehangen dat die dag deze route werd afgeraden vanwege het weer en de met sneeuw en ijs bedekte ondergrond… De derde wandeling is de Meads Wall, een korte rondwandeling van 20 minuten die naar een locatie leidt waar scenes van de film Lord of the Rings zijn opgenomen. De vierde wandeling is de Wild West Trail, een wandeling van 2 tot 2½ uur die in westelijke richting de berghelling afdaalt door open terrein met zicht op de vulkanen. Ik zag meerdere mensen als kleine stipjes tegen de berghelling omhoog gaan. Van de twee mannen met hun feloranje jassen die ik uit de gondel had zien komen en van wie ik had gehoord dat zij gingen ijsklimmen, was op dat moment niet veel meer te zien dan twee kleine oranje puntjes die scherp afstaken tegen de rossige rotsen. Bij het bergstation stonden twee sneeuwscooters als herinnering aan de winter, maar misschien zijn ze ook in de vroege zomer nog wel nodig…

Geen van de aangewezen trails sprak me erg aan. Bovendien merkte ik na een paar stappen tegen de helling op, dat mijn conditie toch niet helemaal was wat ik ervan had verwacht… Ik hoopte wel dat het mede door de hoogte (2.000m) kwam! Daarom besloot ik om weer met de gondel naar beneden te gaan… Ook op de terugweg was het uitzicht prachtig. Nu was de overgang van berg naar laagvlakte goed te zien. Op sommige stukken kon de zon door de bewolking heen breken en deed het landschap kleurig oplichten. Ook de grote bocht in de verharde weg naar beneden, de Bruce Road, was van deze afstand duidelijk zichtbaar.

Bij het dalstation en verder de helling af groeiden weer andere planten, zoals heel fijn lichtgoudkleurig mos in grote plakkaten en ook kleine bloeiers, zoals Hooker’s speedwell (Veronica hookeriana), die ook wel Hooker’s parahebe wordt genoemd. Het is een laagblijvende, overjarige plant met lichtpaarse kelken en met een geel hartje. De bloemblaadjes hebben dicht bij het hart donkerpaarse randjes – heel verfijnd! Het is een echt alpien plantje, die vooral bij Mt. Ruapehu voorkomt – leuk dus dat ik het onderweg vond.

De tocht vanaf de parkeerplaats terug naar Whakapapa gaf nog meer mooie vergezichten – meer dan op de weg naar boven: nu kon ik de laagvlakte goed zien! De grote bocht in de weg die ik vanuit de gondel had gezien lag als een strak, grijs lint door de rotsige omgeving, die er scherp, op het oog kaal en verweerd uitzag.

Bij een van de tussenstops zag ik in de buitenspiegel van mijn auto opeens Mt. Ruapehu wit oprijzen. Het blauw van de lucht contrasteerde wel met de groene begroeiing van de plek waar ik stilstond!

Het Visitors’ Centre in Whakapapa

Om half één was ik weer terug in Whakapapa. Ik parkeerde de auto – wel in de schaduw, want het was inmiddels best warm geworden! Bij het Visitor’s Centre dat ik wilde bezoeken stond een overzichtskaart van het gebied rond het plaatsje. Duidelijk tegen de besneeuwde bergen stond waar ik in de ochtend was geweest, maar ik zag ook al de route aangegeven naar de Taranaki Falls, de waterval waar ik in de middag naar toe wilde lopen.

Eerst bezocht ik he Visitors’ centre in Whakapapa, dat in 2001 geheel is gerenoveerd en door de Minister of Conservation is heropend. Bij de vernieuwingen zijn de people van de Ngati Tūwharetoa en van de Ngati Rangi intensief betrokken geweest: voor deze twee Māori-stammen is het omliggende land van grote spirituele betekenis. Het gebouw zelf is mooi vormgegeven, met vele Māori-elementen. Zo is bij de ingang een “carving“-drieluik opgesteld die het schuine dak verbindt met de grond. In de centrale ruimte staat een groot bronzen borstbeeld van een Maori-chief tegen de achtergrond van een muur die van verticale banen met Māori-motieven in prachtige aardekleuren is voorzien. Het is de leider van de Māori-stam Ngati Tūwharetoa, Te Heuheu Tūkino IV (1821–1888). Op een plaquette op de sokkel staat dat het monument is aangeboden door de overheid aan Te Heuheu Tūkino, die van 1863 tot 1888 de “Paramount chief” was geweest van de stam Ngati Tūwharetoa en een groot weldoener en groots leider die met zijn medeleiders het grondgebied van 6.518 acres (2.637,74 hectares) aan de Staat heeft aangeboden, wat de kern vormde voor het Tongariro National Park. Dit kerngebied wordt bepaald door de bergen Mt. Tongariro, Mt. Ngauruhoe en Mt. Ruapehu en ook het omringende land tot één mijl rondom deze toppen. Het credo van de familie staat weergegeven: “Tongariro is the mountain – Lake Taupō is the sea – Tūwharetoa is the tribe – Te Heuheu is the man“. Het beeld is gemaakt door de van oorsprong Schotse beeldhouwer Alexander R. Fraser (1877-1953). Nu is het nationale park inmiddels bijna driemaal zo groot geworden: 78.000 hectares!

In het Visitors’ Centre komen meerdere onderwerpen aan de orde die te maken hebben met het Tongariro National Park: natuurlijk ook aan de totstandkoming van het Nationale Park. Daartoe worden in een vitrine de officiële documenten uit 1887 getoond waarin de overdracht aan The Crown van het gebied rond de drie vulkanen, die van grote spirituele betekenis zijn voor de plaatselijke Māori-stammen. Aanleiding voor deze “schenking” was het feit dat in de jaren vóór 1886 steeds meer Europese settlers in het gebied kwamen. Zij wilden het land 9en de bergen) kopen. Om dit te verhinderen heeft de Ngāti Tūwharetoa iwi stam aan de Native Land Court (de voorloper van de Māori Land Court) gevraagd om de bergen in te meten en bepalen dat deze bergen als een te beschermen reservaat op naam van o.a. Hoofdchief Te Heuheu Tūkino IV (Horonuku) werden gesteld. Op 23 september 1887 werden de bergtoppen van Mt. Tongariro, Mt. Ngauruhoe en gedeelten van Mt. Ruapehu, aan The Crown overgedragen op voorwaarde dat er een beschermd gebied zou worden ingericht. Dit gebied van iets meer dan 26 vierkante kilometer werd te klein geacht om een Nationaal Park in te richten (men had naar het Yellowstone National Park in de VS gekeken) en daarom werden ook naburige gebieden verworven. In oktober 1894 kwam het wettelijk kader, de Tongariro National Park Act, tot stand, maar de aankopen vonden pas plaats in 1907. Het park is in de loop van de jaren steeds verder uitgebreid – nu is het park 786 vierkante kilometer groot. Toen het park tot stand gekomen was, begon men het toerisme te bevorderen, o.a. door de bouw van hutten. De grote toename van bezoekers kwam door de opening van de spoorlijn in 1908 en de uitbouw van het wegennet in de jaren 1930. Daarnaast waren rond Whakapapa al toeristische activiteiten ontstaan door het ontwikkelen van een skigebied. Dit heeft geleid tot de merkwaardige combinatie van een permanent bewoond dorp en een goed ontwikkeld skigebied binnen de grenzen van een nationaal park, waar de nadruk ligt op natuurbescherming…!

Een andere manier om aandacht te vragen voor deze mooie overeenkomst, die getuigt van diepe spiritualiteit en van wederzijds respect bij beide partijen, is het grote brok grijskleurig steen met rossige vegen en begroeid met goudgroen mos: dit is de Sacred Stone die voor het Visitors’ Centre ligt. Op een fraai vormgegeven informatiebord in het Visitor’s Centre werd hierover uitleg gegeven: onder de kop “The Uniting of Mountains” staat vermeld dat op 22 november 1998 zes Māori-stammen zich in Whakapapa verzameld hebben om te vieren dat aan het Tongariro National Park de tweevoudige status van Werelderfgoed was verleend. Aan deze viering namen people van zes maunga tapu (sacred mountains – heilige bergen) deel. Van iedere heilige berg werd een taonga (een treasured stone) begraven in het hart van de grote steen (in Māori kohatu) die buiten ligt en waarop de plaquette is bevestigd. Door dit ceremoniële ritueel wordt de eeuwige kracht en roem (in Māori mana-ake) van ieder van deze bergen samengevoegd. Dit ritueel onderstreept de verbondenheid van de Māori met de koupapa, de reden waarom zij samengekomen zijn die dag. De bergen die nu in eeuwige fellowship zijn verbonden met de heilige voorouderlijke bergen Tongariro, Ngauruhoe en Ruapehu zijn: Mt. Motatau of Ngati Hine (op zo’n 200 km ten noorden van Auckland), Mt. Taupiri (op zo’n 100 km ten zuiden van Auckland en op zo’n 200 km ten noorden van Tongariro National Park), Mt. Pūtauaki (tot 1925 in het Engels Mt. Edgecumbe, in het kustgebied van de Bay of Plenty, op zo’n 200 km ten noordoosten van Tongariro National Park), Mt. Maungapohatu, gelegen in moeilijk toegankelijk bosgebied hemelsbreed op 150 km ten noordoosten van Tongariro National Park, maar over de weg op zo’n 250 km) en Mt. Taranaki, gelegen aan de westkust op hemelsbreed 150 km ten noordoosten van Tongariro National Park, maar over de weg op zo’n 225 km). Deze bergen liggen allemaal op het Noordereiland – de zesde heilige berg is Aoraki of Kai Tahu in de Alpen op het Zuidereiland.

Deze Sacres Stone wordt omgeven door een stevige barricade met een bordje, waarop het dringende verzoek staat om deze sacred aera respectvol te behandelen vanwege de grote betekenis voor de Māori en voor het Tongariro National Park.

Op de Sacred Stone is een plaquette bevestigd, waarop (nogmaals) wordt uitgelegd wat de betekenis is geweest van het schenking van de Maori-leider Te Heu Heu IV. Er staat ook een mooi gezegde op, in Maori en in het Engels: “The breath of my mountain is my heart“. In 1990 werd het Tongariro National Park als UNESCO-Werelderfgoed erkend – wat de natuurwaarden betreft. In 1993 kwam daar een tweede erkenning bij: wat de culturele waarden betreft. Als eerste in de wereld is het Park erkend als een “Associative Cultural Landscape“: hier zijn natuur en cultuur erg nauw verweven. De Sacred Stone is op 22 november 1998 onthuld.

Er is natuurlijk ook veel informatie te vinden over vulkanisme in het algemeen en over de drie vulkanen hier, Mt. Ruapehu, Mt. Ngauruhoe en Mt. Tongariro. In de expositie hing een mooi overzicht van de ligging van deze drie vulkanen met het Lake Taupō op de achtergrond.

Op panelen worden de verschillende stadia van vulkanische activiteit uitgelegd en getoond. Stoomwolken in verschillende kleuren en maten ontstaan als water wordt verhit door vulkanische activiteit en ontsnapt als stoom. “Rooster tails” bestaan uit zwarte fonteinen van vulkanisch materiaal dat met hoge snelheid wordt uitgeworpen als magma in aanraking komt met water. Ook hier worden lahars beschreven: tijdens de eruptie van Mt. Ruapehu in september 1995 bereikten deze gloeiendhete modderstromen snelheden tot 90 kilometer per uur. In een vitrine lag een afgerond stuk lavagesteente, een volcanic bomb, die tijdens de eruptie van oktober 1995 als gesmolten magma uit de vulkaan is geslingerd en in de lucht is afgekoeld. De putjes in het gesteente zijn ontstaan toen gassen eruit ontweken. Het ligt nu al een tijdje in het Visitors’ Centre: door de inwerking van lucht en vocht zijn er stukken afgebroken…

Eén van de laatste uitbarstingen van Mt Ruapehu was in 1995/1996. Zo’n 30 jaar geleden werden veranderingen bij vulkanen als Mt. Ruapehu nog met seismografen vastgelegd – nu gebeurt dat digitaal. In een vitrine werd de rol met de in fijne lijntjes opgetekende registratie van de uitbarsting van Mt. Ruapehu in oktober 1995 getoond!

Wandeling naar de Tanaraki Falls

Vanaf het Visitors’ Centre beginnen vele wandelingen: ik koos de rondwandeling van zo’n twee uur naar de Tanaraki Water Falls. Deze route loopt door een gebied met gevarieerde natuur: over open vlakten begroeid met laag struikgewas en Tussock gras, dan weer door schaduwrijke bossen rond beekjes en ook over rotsige en best steile paden naar een kale hoogvlakte met de waterval en een prachtig uitzicht op zowel Mt. Ruapehu als op Mt. Ngauruhoe.

De flora is natuurlijk ook hier weer bijzonder! Langs de wegen groeit een soort inheemse varen die met name in het vulkanische gebied op het Noordereiland voorkomt: het is de Umbrella fern (Sticherus cunninghamii). De fijngevederde bladeren komen uit een centraal punt op de steel en doen daarom denken aan een parapluutje. De plant groeit in grote groepen en is een goede bodembedekker. Waar het terrein opener en droger is groeien ook korstmossen: vooral veel Rendiermos (Cladonia) met die mooie lichtgrijze draadjesachtige structuur dat een groenige zweem heeft. Verder staan verschillende inheemse planten in bloei, zoals de met helderwit bloeiende Mountain daisy (Celmisia spectabilis), waarvan de bloemen er echt uitzien als oversized Madeliefjes. Deze plant heeft wel een geheel andere bladvorm en -kleur: de lancetvormige bladeren komen uit een rozet en de stengels zijn bezet met grijzige haartjes. Op de vlakten staan nu ook de Inaka-struiken (Dracophyllum longifolium) in bloei: de witte bloemetjes steken mooi af tegen de rossig-bruine rechtopstaande takken met naaldachtige bladeren. Struiken van deze soort kunnen wel meer dan 200 jaar oud worden… Het valt op dat vele inheemse planten witte bloemen hebben. Hiervoor is evolutionair een verklaring: in Nieuw-Zeeland ontbreken bepaalde insecten die voor bestuiving zorgen, zoals bijen met een lange tong. Deze bijen worden sterk aangetrokken door felle kleuren, zoals blauw – denk maar aan de blauwe Gentianen! Hier leven wel vliegen, motjes en bijen met een korte tong. Kleur is voor planten evolutionair gezien een “luxe”: dus als kleur geen voordeel oplevert, dan zal de evolutie in de harde alpiene omstandigheden ervoor kiezen om kleur weg te laten…!

Op de open vlakte was het best warm in de stralende zon, dus was het een verademing om even in de schaduw van oude bossen langs beekjes te lopen. Hier groeien vooral Mountain beeches (Nothofagus cliffortioides), een inheemse beukensoort met kleine, leerachtige blaadjes. Bijna alle bomen waren zwaar begroeid met korstmossen in verschillende kleuren en vormen. Het viel me op dat er alleen het ruisen van het water te horen was, maar geen vogelgezang…

Telkens als het pad vvanuit het bos uitkwam op de open vlakte was er weer het panorama op de vulkanen. Over de met struikgewas bedekte velden zag ik de puntige top van Mt. Ngauruhoe – met wat plukjes witte wolk – en de met sneeuw bedekte bergkam van Mt. Ruapehu! Elk van deze bergen heeft duidelijk zijn eigen karakter en ook z’n charme…

De rivier die ten oosten van Whakapapa vanaf Mt. Ruapehu door de vlakte in de richting van het Lake Taupō meer stroomt is de Wairere Stream. Het water heeft een brede bedding uitgeslepen in het vulkanisch gesteente – en soms ook een diepe kloof. Langs de hellingen groeit een weelderig bos van groene Mountain beeches, die in het zonlicht ook wel wat zilvergrijs kleuren.

Af en toe leidde het pad over de Wairere Stream rivier met een indrukwekkend zicht op een diepe kloof. Vlak na de kloof bereikte ik een wat vlakker terrein met veel minder begroeiing: ik zag wel dat het nog een klimmetje zou worden naar de plek waar de waterval moest zijn!

Na een paar minuten kwam ik aan bij de Taranaki Falls waterval. Hier valt het water van de Wairere Stream rivier witschuimend 20 meter naar beneden in een grote poel. De rossige lavarotsen, ontstaan door een uitbarsting van Mt. Ruapehu zo’n 15.000 jaar geleden, rijzen steil omhoog. Tegen het witte water en de blauwe lucht vormden zij een mooi kleurcontrast. Bij de waterval was het druk – ook met mensen die aan het pootjebaden waren in de poel.

De waterval was niet het hoogste punt van de wandeling: er leiden trappen naar boven, naar de hoogvlakte en de plek waar het water naar beneden valt. Vanaf dit punt gaat ook een wandeling in de richting van een van de meren bij Mt. Ngauruhoe. De terugweg naar Whakapapa duurt net zo lang als de heenweg: één uur. Rondkijkend was het een prachtig panorama! Naar het noordoosten – en daarna naar het noordwesten – slingerde zich de Wairere Stream rivier door zijn diepe, beboste bedding – de laagvlakte en de bergen daarachter lagen in een melkachtig licht.

Op het rotsplateau boven de waterval was er natuurlijk ook een prachtig, verstild uitzicht op Mt. Ruapehu. Op de voorgrond stroomde rustig de Wairere Stream rivier.

Het water van de Wairere Stream rivier wist op dat moment nog niet wat hem daarna te wachten stond…

Vanaf het rotsplateau boven de waterval was ook het pad terug naar Whakapapa zichtbaar – door een geheel ander landschap: deze terugweg voerde mij hoger langs de berghelling, waar het terrein open en rotsig was, en niet langer door de bossen. Dat was ook zichtbaar geweest vanaf het rotsplateau boven de Taranaki waterval. De uitzichten bleven natuurlijk erg indrukwekkend!

Ik kwam weer bij mijn auto, die inderdaad lekker koel gebleven was, en keerde helemaal blij terug in National Park Village: wat een geweldige dag was het geweest…!
Na nog een nachtje in mijn lekker warme en comfortabele bed ging ik vanochtend op weg naar Wellington. Onderweg zag ik in het noorden de bergketen van Mt. Ruapehu wit en krachtig oprijzen uit het verder groene landbouwgebied en dacht weer aan de woorden van de carver Hayz Isherwood in zijn video: hij beschrijft het gevoel van thuiskomen als hij vanuit het zuiden komend “zijn” bergen weer ziet. Het zicht op de vulkanen vanaf het zuiden is inderdaad overweldigend! Het is zoals op de plaquette bij de Sacred Stone voor het Visitors’ Centre in Whakapapa aan de voet van de vulkanen beschreven is: Te ha o taku maunga, ko taku manawa. Vertaald luidt deze quote: “De adem van mijn berg is mijn hart“. Ook al kom ik uit een geheel andere culturele omgeving: dit begrip zegt mij wel wat, zowel met mijn hoofd als met mijn gevoel. Het is iets universeels, denk ik. Dat maakte mijn korte verblijf hier betekenisvol en ook wel indringend! Ik zal dit meenemen op mijn reis – zowel in Nieuw-Zeeland als verder in de tijd: ik zal proberen om deze bijzondere, spirituele sfeer rond de vulkanen vast te houden…