Sulden am Ortler: een steile wandeling naar de Düsseldorferhütte

Om de kaart te vergroten a.u.b. op het vakje in de linkerbovenhoek klikken! De grotere kaart opent op een nieuwe pagina.

---

10 augustus 2022

Zicht op de Ortler maar nu vanuit de verte

Afgelopen maandag, 8 augustus, had mijn tocht mij naar de Hintergrathütte hut geleid, op 2.661 meter aan de voet van de Orlter. Vandaag ben ik naar een andere berghut gelopen, naar de Düsseldorferhütte hut die hoog op de berghellingen van de rechterzijde van het Suldenbach beekdal ligt – op 2.721 meter. Hierbij is de wandeling sportief gezien niet zozeer spectaculair geweest (nou ja: het laatste stuk was erg steil!), maar zij was dat zeker wel wat het uitzicht en de ruimte betreft: ook van verderaf is de energie van deze bergwereld, het “triumviraat” van Königspitze, Monte Zebrù en König Ortler, sterk voelbaar. Deze energie was misschien zelfs nog wel krachtiger, omdat het gehele panorama zich voor mij uitstrekte! Er zullen dus veel plaatjes volgen…

Vandaag was het opnieuw erg warm en zonnig. Ik koos ervoor om voor het eerste gedeelte vanuit het dal met de nieuwe Kanzel-gondellift naar boven te gaan. De gondelbaan met gondels voor 10 personen is sinds december 2021 in bedrijf. Voordien was er een tweepersoonsstoeltjeslift, die niet alleen veel minder comfortabel was (zeker in de winter!), maar ook nog eens veel langzamer. Op deze manier overbrugde ik gemoedelijk zo’n 500 hoogtemeters, terwijl ik van het berglandschap aan de overkant kon genieten… Tijdens mijn tocht naar de Hintergrathütte hut had ik ook al een mooi uitzicht op de berghelling van de Düsseldorferhütte hut en van de Kanzellift gehad – de hut zelf was nog niet zo goed zichtbaar geweest, maar wel de brede grasstroken die vanaf het bergstation van de Kanzel-lift op de hellingen door de bossen naar beneden leiden: daar zijn in de winter de skipistes!

Boven bij het bergstation van de Kanzel-gondelbaan is de start van een aantal wandelingen. Voor de Düsseldorferhütte hut koos ik Weg Nr. 12. Ook was er al een prachtig zicht op Sulden dat in de diepte lag: nu is goed te zien hoe bosrijk de berghellingen boven het dorp zijn, maar ook hoe geërodeerd zij zijn in hogere gedeelten!

De brede weg die vanaf het bergstation vrijwel zonder hoogteverschil het dal van de Zaybach beek in leidde bood ook een mooi zicht op een veld vol met inmiddels uitgebloeid Wildemanskruid (Pulsatilla vulgaris) – het is nu goed te begrijpen waar de Nederlandse naam vandaan komt: de zilverkleurige draden lijken op een woeste haardos! De Duitse naam Gewöhnliche Kuhschelle heeft eerder betrekking op de bloemen die aan koeklokken doen denken… Verderop langs de weg was een vrij groot stuk van het grasland bedekt met een plantensoort dat in de Alpen inmiddels als schadelijk en invasief wordt beschouwd: de Alpenzuring (Rumex alpinus). Deze zuringsoort wijkt niet veel af van de soorten die ook in de Lage Landen groeien. Het is een krachtige plant met grote, wat leerachtige, niet snel verdorrende bladeren en met wortelstokken die zich zeer snel vermeerderen en in de winter ook niet afvriezen. Het vee eet de plant niet: het vindt het niet lekker vanwege het hoge gehalte aan oxaalzuur. Onder de grote bladeren groeit verder niets meer. De plant kan vooral gedijen op plekken waar de grond is omgewoeld en waar veel voedingsstoffen zijn, dus in de buurt van voer- en drinkplekken, van stallen en dergelijke. Dat was hier dus ook het geval – er vlakbij lagen koeien te herkauwen.

Vanaf hier was het panorama over de bergwereld rond de Ortler adembenemend: in tegenstelling tot eergisteren dreven witte wolkjes voor en boven de toppen van de Ortler en zijn buurbergen. De route die ik vanaf de Hintergrathütte hut naar het bergstation van de Langenstein-lift had gevolgd over de hellingen van de Hintergratkopf en over de morenes van de Suldengletsjer kon ik nu ook goed zien. Vanaf hier zag het er overzichtelijk uit, wat ik van nabij niet echt vond!

Ditmaal liep ik het dal van de Zaybach beek in, die beneden in Sulden uitmondt in de Suldenbach beek. Het uitzicht op de begin van dat dal met daarboven hoog oprijzend de rotswand waar op de top de Düsseldorferhütte hut ligt was minder dramatisch dan het zicht op de Ortler, maar daarmee wel heel rustgevend.

Moeizaam de weg zoeken was hier niet nodig, want er was maar één mogelijkheid om bij de hut te komen: niet veel later gaf een artistieke constructie van dode bomen en twee horizontale balken aan dat onze route niet langer over het pad rechtuit was, maar dat we naar links moesten, de helling af – en daarna ook weer de helling op! Dat was wel spijtig, want later bleek het pad dat rechtuit gaat, een Höhenweg te zijn die zonder veel stijging bij de berghut uitkwam…

De weg die langzaam naar beneden leidde ging ook over een heel stuk over de met steenbrokken in vele formaten bedekte noordhelling van de Vertainspitze. Hier is ooit een enorme steenlawine naar beneden gekomen: zo ver het oog reikt is de helling bezaaid met rotsblokken, zonder veel begroeiing. Opnieuw gaf een constructie van dode bomen het begin aan van een houten vlonder over grote rotsblokken, afgesloten met een hekje. Deze bruggetjes worden toepasselijk de “Brücken zwischen den Steinen” genoemd!

De steenmassa’s bedekken de gehele noordhelling, tot aan de bodem van het dal waarin de Zaybach beek als een helder lintje stroomt. De zuidhelling aan de overkant van de beek is op het oog groener, met hier en daar wat erosie, maar niet zo sterk als op de berghellingen aan de overkant van het dal van de Suldenbach beek: daar werden de gruishellingen scherp verlicht door de zon.

Er groeiden en bloeiden nog planten die in groepjes een soort stilleven vormden. Zo bloeiden in een wirwar van takken van de Dwergjeneverbessen (Juniperus communis var. saxitilis) met al blauwgroene bessen bloeiden ook Blaasilenes (Silene vulgaris), waarvan de gemarmerde “blazen” van de bloemen bijna doorschijnend waren in het zonlicht. Er was een groot contrast tussen de scherpe, harde naalden van de Jeneverbes en de frêle-ogende bloemen van de Silene! Verder langs de weg stond een klein, uitgebloeid struikje van een Alpenroos in de luwte van een paar rotsblokken in een veelkleurig bedje van verschillende soorten mos, waaronder het zilverkleurige Echt Rendiermos (Cladonia rangiferina). Op de rotsen zelf groeiden heldergele korstmossen.

Op het hier vlakke grasland bij de Zaybach beek stond wat jongvee bij elkaar. Er was ook een boer bij, die een van de koeien iets lekkers gaf uit een knapzak. De andere koeien verdrongen zich rondom hem. Opeens klonk het geluid van nog meer koebellen: twee jonge koeien kwamen snel recht naar beneden de helling af draven! De stoet zette zich langzaam in beweging. Een zwart-witte hond liep met de man mee, hoopvol opkijkend of er misschien ook iets lekkers voor hem uit die knapzak zou komen, maar dat gebeurde niet… Even later voegden deze koeien zich bij de rest van de kudde die bij een van de beekjes die daar uitmonden in de Zaybach beek rustig stonden te drinken. De boer en zijn hond waren niet meer te zien. Vele wandelaars hadden staan kijken naar dit vredige tafereel en ervan genoten. Het was even een rustmoment in een wereld die op dit moment toch wat minder vredig is. Ook in de kleine wereld op deze Alp speelt dit wel: de langaanhoudende extreemhoge temperaturen van de laatste maanden in deze bergstreek veroorzaken het versnelde smelten van de gletsjers, wat zeker te denken geeft…

Het pad bij de hoogstgelegen brug over de Zaybach beek liep eerst nogal vlak. De beek is hier al best breed en kabbelde rustig voort. Deze kleine vlakte gaf extra diepte aan het indrukwekkende uitzicht op de bergen aan de overkant van het dal van de Suldenbach beek: de witte wolken die rond de toppen van de Königspitze, de Monte Zebrú en de Ortler hingen wierpen lichte schaduwen op de gletsjers en de kale berghellingen. Wat een ruimte! Het was genieten.

Naar het oosten kijkend was de Düsseldorferhütte hut al wel een beetje te zien, met aan de linkerzijde een duidelijke doorgang: vanaf de hut is het mogelijk om via het Zayjoch door het bergmassief de Laaser Berge, dat het oostelijke gedeelte van de Ortler-Alpen vormt, naar het dorp Laas te lopen, in het hoofddal van het Vinschgau, ook langs de marmeraders boven Laas, waar dit prachtig witte marmer wordt gedolven. Zo gemakkelijk als mijn bezoek aan de bedrijf dat dit marmer verwerkt (op 7 augustus 2019), zo uitdagend zal de tocht vanaf hier naar Laas zijn: echt iets voor de getrainde durfal…

Inmiddels was de weg aardig aan het stijgen: het grasland waar de boer en de koeien hadden gestaan, het pad dat wij als wandelaars waren gegaan en de Zaybach beek lagen al ver in de diepte. Hier doemde een nieuw veld met rotsblokken op, die een steile helling vormden tot aan de hut.

Het wandelpad werd steeds steiler, maar hier was ook weer meer water. Het stroomde in kleine beekjes naar de Zaybach beek: wit-opschuimend of zachtjes langs een rotsblok vloeiend, maar op vele plaatsen op of naast het pad was het nat! Dat bracht een beetje verkoeling, want de zon brandde onbarmhartig op de wandelaars die moeizaam zigzaggend tegen de steile helling opzwoegden…

Toen ik bijna de Düsseldorferhütte hut had bereikt zag ik op de noordelijke berghelling van het Zaybach beekdal de mooie, gelijkmatig langs de helling verlopende Höhenweg weg: ook kon ik nog in de diepte het punt zien, waar het officiële wandelpad afboog. Zoals ik gemerkt had liep het pad eerst naar beneden en daarna weer steil naar boven! Echter daarover niet getreurd: het uitzicht was weer imposant.

Het witte gebouw van de Düsseldorferhütte hut kwam steeds meer in zicht. Nadat ik de laatste hoogtemeters naar de hut overwonnen stond ik op 2.721 meter en kon van het uitzicht genieten! Het is een hut die al lang bestaat: de Düsseldorferhütte hut, die in het Italiaans Refugio Serrestori heet, is in 1892 gebouwd door de Afdeling Düsseldorf van de toen nog Duits-Oostenrijkse Alpenvereniging. Na de Eerste Wereldoorlog werd zij onteigend en aan de Italiaanse Alpenvereniging toebedeeld: de hut werd toen vernoemd naar Alfredo Serrestori, een verongelukt lid van de afdeling Florence. In 2015 is de zorg overgegaan naar de Autonome provincie Südtirol. In 1991 is de hut uitgebreid.

Deze berghut is niet altijd wit geweest. Op een ansichtkaart uit 1894 staat een fors gebouw in aanbouw met een souterrain, een begane grond, een eerste verdieping en een zolder. Er wordt nog of weer aan het dak gewerkt, terwijl een gezelschap buiten aan een tafeltje zit. Dat is een tafereel van alle tijden! Wat ook opvalt is dat toen de Zayferner gletsjer duidelijk nog tot ver in de hoogvlakte bij de hut reikte.

Bestellen van eten en drinken moest in de hut zelf gebeuren. Er stond een opgezet Murmeltier die de bezoekers in twee talen welkom heette: Grüssgott en Buongiorno… Hier waren de bijzonder grote snijtanden van dit knaagdier goed te zien! Bij de balie lagen ook ansichtkaarten en een stempel van de hut – die stempel had ik wel verdiend.

Het was zo druk op het terras, dat ik maar een plaatsje zocht zonder tafel: een bankje in de zon aan de oostzijde van het terras bij de uitgang van de keuken, maar gelukkig ook uit de wind. Daar zittend met de dagschotel, mijn bordje smeuïge “Polenta mit Käse“, op schoot en een liter mineraalwater binnen handbereik was mijn lunch helemaal compleet!

De Düsseldorferhütte hut ligt op de meest westelijke zijde van een kleine hoogvlakte, de Wandboden, waar enkele kleine meertjes zijn, de Zayseen. Uit deze meertjes vloeit het water naar de kleine waterstroompjes die later de Zaybach beek vormen boven aan de berghelling. Ze zijn allemaal verschillend van kleur: grijsblauw met uitzicht op de Tschenglser Hochwand (3.375m), dof hemelsblauw met de Grosser Angelus (3.521m) op de achtergrond, en gewoon helder met een bruinige bodem met de tweekoppige Vertainspitze (3.545m). Ook hier is de bergwereld overweldigend.

Bij het meest zuidelijke meertje liggen geheel gladgeschuurde rotsblokken van een kloek formaat: hier zijn héél lang geleden zware gletsjers overheen gegleden!

Aan de oostkant van de hut is ook het “bergstation” van de goederenkabelbaan waarmee alles wat men nodig heeft wordt aangevoerd vanuit het dal en dateert uit 1957 – voordien werd alles vanuit het dal aangevoerd met paarden. Het huisje dat als “bergstation” dient valt door de kleur bijna weg tegen de grijzige puinhellingen ten westen van de Tschengleser Hochwand. Terug in Sulden kwam ik langs het “dalstation”: een fraai wit huisje met een plaquette waarop een mooie afbeelding van de hut en alle wandel- en klimmogelijkheden in twee talen (Tourenmöglichkeiten/Ascensioni), vermeld stonden.

De terugweg was wel wat gemakkelijker dan de heenweg! Ook dit keer was het uitzicht op de Ortler en zijn buren weer mooi. Nu kon ik ook de Vertainspitze goed zien, die met 3.545 meter de hoogste berg is van de Laaser Berge. Het Gipfelkreuz lichtte wit op in de zon.

Eenmaal bij het bergstation van de Kanzellift aangekomen, besloot ik om niet de gondel te nemen, maar sportief te voet verder de helling naar Sulden af te dalen. De drie markante bergtoppen van de Königspitze, de Monte Zebrù en de Ortler zagen er in het middaglicht nét iets vriendelijker en warmer uit dan in het ochtendlicht!…

Eerst ging de afdaling over stenige graslanden, waar de grond nog was omgewoeld door de aanleg van de nieuwe gondellift, maar later door het bos. De brede weg is in de winter een onderdeel van de skipiste: er was daarom aan de dalzijde een constructie gemaakt om skiërs die uit de bocht dreigen te vliegen tegen te houden. De oranje veiligheidsnetten waren nu strak opgerold en vastgemaakt aan de bovenste bedrading. De stalen bevestigingspunten op de grond waren nog goed te zien. De winter leek nog erg ver weg!

Toen ik weer bijna in het dorp was stak ik opnieuw de Zaybach beek over, die hier best breed is. Bij het “dalstation” van de goederenlift naar de Düsseldorferhütte hut kwam ik uit op de rondwandeling bij Sulden, de Kultur- en Geschichtenweg. Stroomafwaarts was er weinig meer te zien van de aanleg van de beschermende maatregelen tegen hoogwater, waaraan de vorige keer dat ik in Sulden was (11–15 augustus 2019) gewerkt werd. Sindsdien waren de betonconstructies alweer afgedekt en met groen overgroeid. Dat de aanleg niet te grote impact op het landschap mocht hebben was bij de aanleg dan ook één van de voorwaarden geweest: het gehele gebied maakt onderdeel uit van het Nationalpark Stilfserjoch. Ook hier waren de werkzaamheden gefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en door de Autonome Provincie Südtirol.

Toen ik bij de verharde weg naar de kabelbaan aankwam, keek ik nog een keertje om naar de Vertainerspitze: het Gipfelkreuz glansde nu nog duidelijker in de zon. Het was een ander beeld dan verder bergop: daar was het erg ruig geweest met de verspreide rotsblokken, terwijl hier de berg zilvergrijzig boven de groene naaldbossen oprees. Het wekte de indruk van een ongeschonden landschap…

Zoals gezegd was het vandaag niet zozeer een sportieve uitdaging, maar het uitzicht was wel spectaculair! Ik ben daarom erg dankbaar dat ik dit mag meemaken en dat ik ervan mag genieten! Hopelijk kom ik een volgende keer terug voor nog meer mooie wandelingen in deze energierijke omgeving…!