Bled: van het Meer naar de Vintgar Kloof

Om de kaart te vergroten a.u.b. op het vakje in de linkerbovenhoek klikken! De grotere kaart opent op een nieuwe pagina.

---

7 mei 2019

Een mooi palet van vele kleuren blauw en groen!

Afgelopen zondag, 5 mei, ging voorbij in een mix van veel regen en een harde noordenwind, die de kaarsen van de kastanjeboom voor mijn hotelraam deed dansen. Het werd een rustdag wat buitenactiviteiten betrof: ik heb mij toen een beetje verdiept in Slovenië en haar recente geschiedenis. Het land is steeds weer aan andere coalities toebedeeld… Het huidige Slovenië behoorde tot het midden van de 19e eeuw tot Oostenrijk. De Slovenen leefden in de kroonlanden Krain, Karinthië, Stiermarken, Küstenland (Primorska) met het Graafschap Görz (Vorstelijk Graafschap Gorica en Gradišče), en het achterland van Triëst. Toen in 1866 het nieuwe Koninkrijk Italië ontstond, werden de westelijke gebieden aan Italië toegewezen. In 1918 viel ook het “Küstenland” (Primorska) met Triëst aan Italië toe. Noordelijkere streken die eerst bij Oostenrijk hoorden, werden samengevoegd tot wat uiteindelijk het Koninkrijk Joegoslavië werd. In 1941 werd Slovenië bezet door Duitsland, Italië en Hongarije en het grondgebied onder deze staten opgedeeld. Ook hier hebben de bezetters geprobeerd om de Slovenen te dwingen om hun eigenheid op te geven (dus weer germaniseren/ italianiseren/ hongariseren…). In 1945 ging Slovenië samen met het door Joegoslavië bezette Istrië op in de “Socialistische Federatieve Republiek Joegoslavië” (van 1963 tot 1991). Na het uiteenvallen van het Sovjetblok heeft de regering van de “Socialistische Republiek Slovenië” op 7 maart 1990 het woord “Socialistische” uit de naam laten vallen en na een duidelijk positief antwoord van de bevolking op een referendum over de vraag of Slovenië onafhankelijk moest worden, bij de Joegoslavische centrale overheid aangekondigd dat het land op 25 juni 1991 uit de federatie zou stappen. Daarop is de Tiendaagse Oorlog begonnen: op 27 juni tot 7 juli 1991. Het Joegoslavische nationale leger verloor deze oorlog zonder grote verliezen aan de Sloveense kant en Slovenië kon als onafhankelijk land verder. Sinds 2004 is Slovenië lid van de Europese Unie. De Euro is wettig betaalmiddel sinds 2007. Nu ik hierover zo veel gelezen heb, heb ik veel bewondering gekregen voor dit vriendelijke volk dat met dapperheid, standvastigheid en wijs beleid zijn vrijheid heeft bevochten!

Gisteren, maandag 6 mei, was het weer veel beter geworden en kon ik voor het eerst de bergen rondom Bled zien! De berghellingen waren tot ver naar het dal bedekt met een laag sneeuw! Het was ook nog aardig koud, zeker in de wind… Toch was het heerlijk om weer te kunnen wandelen en dan met de zon erbij! Ik wilde deze dag naar een bergkloof, ongeveer 4 kilometer ten noordwesten van Bled, lopen: de Vintgar Kloof. Hier heeft de rivier de Radovna in de loop der eeuwen een diepe kloof van soms wel 250 meter diep, uitgesleten over een lengte van 1600 meter. Er zijn vele stroomversnellingen en kleine watervalletjes. Aan het einde van de kloof is de waterval “Šum“, die de hoogste waterval in een rivier van Slovenië is: het water valt hier 16 meter naar beneden. Dit gebied vormt het meest oostelijke deel van het Triglav Nationale Park.

Omdat ik ook deze keer niet de meest directe route liep, kwam ik al snel in het landelijke buitengebied van Bled, waar de meeste paardenbloemen in de rijke graslanden al waren uitgebloeid. Ik had een prachtig uitzicht op de bergketen van de Karawanken, die in het noorden de grens vormen van Slovenië met Karinthië in Oostenrijk. De hoogste berg is de Veliki Stol (in het Duits Hochstuhl) van 2.238 meter. Door de sneeuw zag het gebied er spectaculair uit.

Het landelijke karakter van het landschap werd ook nog eens benadrukt door de vele constructies van betonnen staanders met houten ronde palen op regelmatige afstanden met een klein dakje erboven: het zijn droogrekken voor hooi, of ook andere landbouwproducten, zoals maïs. Zij worden in Slovenië “kozolecs” genoemd. Er zijn verschillende vormen: de enkele kozolec, de kozolec met een halfopen kapschuur eraan vast met een aflopend dak (handig voor het stallen van werktuigen e.d.!), zoals ik die hier zag, maar ook complete schuren met een verdieping en rijkversierde muren. Er is zelfs een speciaal openluchtmuseum voor de kozolec – in het zuidoosten van Slovenië!

In een buurtschapje ten noorden van Bled en later ook in het plaatsje Spodnje Gorje, vlak bij de Vintgar Kloof, staan veel aardige, oudere huizen, schuren en stallen, die redelijk goed onderhouden zijn. Tegen een mooi huis met veel houtwerk groeide een machtige wijnrank, die al begon uit te lopen. Bij een schuur hingen nog maïskolven en oude wagenwielen aan de muren. Op een houten bord dat tegen de schuur stond, werden de namen en nummers van (waarschijnlijk) koeien, maar misschien ook geiten of schapen vermeld. Bij één huis stond een oude perenboom, die krachtig in vorm was gesnoeid. Die zie je hier veel staan: van de peren wordt vooral perenbrandewijn van gemaakt, die – naast bier – als nationale drank wordt beschouwd.

Nadat ik langs de schuur met de wagenwielen was gelopen, maakte de verharde weg een flauwe bocht: achter een stenen muurtje zag ik een verstild meertje, omringd door beukenbomen in fris voorjaarsgroen. Even later kwam ik bij een splitsing, waar ik even een kijkje nam bij het spoortracé van de lijn Nova Gorica–Bled–Jesenice, en daarna de heuvel opklom om de St. Andreas kerk te bekijken. De kerk was dicht, maar ik kon wel in de richting van de Vintgar Kloof kijken, met de bergwereld op de achtergrond.

Na minder dan 10 minuten liep ik langs een steile helling het dorp Spodjne Gorje binnen. Het bord heette mij welkom in de gemeente Gorje, die uit een aantal kleinere en grotere dorpjes bestaat. In het gemeentewapen is een koebel verwerkt: daarmee wordt aangegeven dat deze dorpen een lange traditie kennen van het vervaardigen van deze bellen. Een ander bord, hogerop in het dorp, gaf aan dat het nog 1½ kilometer naar de Vintgar Kloof is.

Vlak bij de uitgang van het dorp naar de Kloof werd aan de weg gewerkt. Er was een omleiding ingesteld die niet alleen met borden werd aangeven, maar ook werd begeleid door verkeersregelaars. Gelukkig vormen handgebaren een universele taal! Via de omleiding kwam ik langs een klein monumentje: een brok steen met een plaquette ter herinnering aan Dr. Albin Belar (1864-1939). Op het informatiepaneel stond dat hij een “natural scientist, seismologist, inventor, originator of preservation of natural beauties in Slovenia” was. Hij heeft na de aardbeving van april 1895, waarbij de stad Ljubljana grotendeels verwoest werd, daar twee jaar later een seismologisch onderzoekscentrum opgericht. Dit was in die tijd iets nieuws. Bovendien had hij grote belangstelling voor en kennis van de natuur: hij heeft ervoor gezorgd dat het eerste nationale park van Slovenië, het Triglav National Park, werd gecreëerd (1906–1908). Zijn band met Sp. Gorje was dat hij na zijn pensionering hier in zijn in 1902 door architect Max Fabiani gebouwde villa ging wonen: hij had hem leren kennen in Ljubljana toen deze de wederopbouw van de stad na de aardbeving heeft begeleid. In deze villa had hij ook een eigen seismologisch onderzoekscentrum laten inrichten.

Na weer een aantal verwijsborden en andere verkeersregelaars naderde ik de Kloof. Je kon wel zien dat er een dalletje was tussen de groene bergen “Hom” en “Boršt”, maar niet hoe diep die kloof zou zijn…

Bij de rivier de Radovna aangekomen, liep ik met vele andere bezoekers het dal in. Bij de kassa kocht ik een toegangskaartje met een QR-code, waarmee ik door het tourniquet kon komen. Eigenlijk vanaf de eerste minuten werd het een prachtig schouwspel van alle kleuren groen en blauw: het jonge beukenblad, het water dat dan weer smaragdgroen, lichterblauw of schuimend wit was en opkijkend de blauwe hemel met de witte wolken. Iedereen was meteen “verkocht” en liep met een glimlach van oor tot oor over de smalle houten loopbruggen en langs de stenen paadjes. Wat een werk hebben de eerste ontwikkelaars moeten verrichten voordat deze kloof toegankelijk werd voor publiek! In 1891 hadden de burgemeester van Gorje, Jakob Žumer, en Benedikt Lergetporer, een cartograaf en fotograaf uit Bled, deze kloof ontdekt en waren meteen diep onder de indruk van de mysterieuze sfeer en de woeste schoonheid van dit gebied. Na een periode van hard en gevaarlijk werken, waarbij loopbruggen en paden werden aangelegd, werd de kloof in 1893 voor het publiek opengesteld. Ook na meer dan 100 jaar heeft het gebied niets van zijn indrukwekkendheid verloren!

Hieronder een impressie:

Op het informatiebord bij de toegang had ook gestaan dat hier niet alleen de bruine forel in het water voorkomt, maar ook de waterspreeuw. Ik had deze vogel die kan zwemmen, duiken en onder water over de bodem lopen, al eens in de Amsterdamse Waterleidingduinen gezien en later ook regelmatig langs de Inn bij Scuol, en mij iedere keer weer verbaasd over de behendigheid waarmee hij in het water naar allerlei ongewervelde diertjes speurt! Hier zaten er twee op een groot, plat rotsblok en hadden duidelijk alleen maar belangstelling voor elkaar… Een mooi moment voor een foto dus, totdat een bezoeker het nodig vond om van het pad naar de rots te gaan: toen vlogen ze luid kwetteren weg…

Mijn tocht vervolgend kwam ik iedere keer weer andere mooie plekken tegen. Je zou kunnen denken dat hier ijverig “gefotoshopt” is, maar dat is werkelijk niet zo…!

Het geraas van deze waterval was oorverdovend. Omhoog kijkend zag ik het viaduct van de spoorlijn en daarboven weer de blauwe lucht. Vandaag merkte ik dat het uitzicht vanuit de trein veel minder spectaculair was dan vanaf de waterval op de trein… Het was een video waard!

Sp. Gorje: zicht op de waterval aan het einde van de Vintgar Kloof – de Slap Šum

Bij de waterval konden we door een tourniquet de Kloof verlaten en als we weer terug wilden langs dezelfde weg, moesten we ons ticket met QR-code weer voor de lezer houden. Ik dronk even een kopje espresso bij het kleine kioskje, met het overweldigende geluid van de waterval in de oren. Een pijl wees naar het oosten, de beboste berghelling op, naar Bled en het St. Catharinakerkje. Ik koos voor de boswandeling. Naarmate ik verder van de waterval kwam, werd het stiller. Het spel van licht en schaduw tussen de hoge beukenbomen werd steeds mooier. Er was een tapijt van nog net niet bloeiende daslook, een teken dat de grond vochtig, kalkrijk en vruchtbaar is. Af en toe had ik zicht op de besneeuwde toppen van de Karawanken. Het was een rustgevend gedeelte van de tocht.

Niet lang daarna hield het bos op en kwam ik op een vlak terrein, waar het St. Catharinakerkje, een pelgrimskerk, staat. Van daaruit had ik een mooi uitzicht over het vlakke land rondom Bled. Het (eveneens gesloten) kerkje dateert uit 1400 na Chr. Boven de toegangsdeur is een mooi fresco; op de gevel ernaast zijn nog wat verbleekte contouren van een muurschildering te zien. Die zijn uit de 16e eeuw. In de 18e eeuw heeft het kerkje zijn barokke uiterlijk gekregen. De stenen wal rondom de kerk is aangelegd als verdedigingswal voor de inwoners die vanaf hier in de 15e tot 18 eeuw uitkijk moesten houden voor invallen vanuit het Ottomaanse rijk: er werden dan op de bergtoppen vuren aangelegd als alarmsignaal!

Vanaf de heuvel met het kerkje ging ik over een vrij steile weg naar het dorpje Zasip, dat iets boven Bled ligt. Daar viel de Johannes de Doper kerk erg op met haar felrode kerktoren! Ook deze kerk is al heel oud: het oudste gedeelte dateert uit de 13e eeuw, maar is wellicht al ouder. Haar barokke uiterlijk kreeg ze in 1778. De kat die ik ergens op een balkon van een huis tegen de helling zag zitten, had – denk ik – niet veel belangstelling voor de kerk en haar geschiedenis, maar zat te relaxen met misschien wel een oogje op lekkere hapjes van voerplaats en/of nestkastje… Het dorp Zasip is voor het eerst genoemd in het jaar 1075 na Chr., maar het gebied was al veel langer bewoond. De mensen leefden vooral in grotten in de omgeving van de berg Hom. Dit waren Kelten die vertrokken waren uit het door de Romeinen beheerste gedeelten van de noordelijke Alpen. Zij leefden aanvankelijk van de jacht en later van de veeteelt.

Na een half uurtje was ik weer terug in het hotel met een uiterst tevreden gevoel over deze dag!

Vanochtend, 7 mei, liet Bled zich van zijn mooiste kant zien: de zon scheen uitbundig toen ik om iets voor negen uur weer in het taxibusje van Nika stapte, dat ik gisteravond al via de receptie van het hotel had gereserveerd voor mijn tochtje naar het station. Ik had een gezellig gesprek met Nika. Hij kende Nederland goed: hij was er vaak geweest als internationaal touringcarchauffeur en vond Nederland mooi en de mensen erg vriendelijk. Hij miste het volgens mij wel, maar ja, zoals hij berustend zei: “The wife – it is always the wife…“.

Voordat ik in het dieseltreintje naar Jesenice stapte had ik nog ruim de tijd om over het nu blauwe meer van Bled te kijken en de omringende bergen te zien. Dit voelde niet als een afscheid. Het zal niet de laatste keer zijn dat ik Slovenië bezoek: wat een mooi land met erg vriendelijke mensen!

In Jesenice stapte ik in de internationale trein naar Frankfurt am Main en reisde vandaar weer naar Nederland. Hiermee is weer een einde gekomen aan opnieuw een mooie reis met vele nieuwe indrukken!